سنگ کلیه یکی از شایع ترین بیماری هاییست که جامعه امروزی را تحت تاثیر قرار داده است و میزان شیوع آن برحسب سن و جنس و محل زندگی بین 15-1% گزارش شده است و سالانه میزان شیوع آن در حال افزایش میباشد.
سنگ کلیه
علت ایجاد سنگ کلیه چیست؟
سنگهای سیستم ادراری و بالطبع سنگ کلیه بدنبال تجمع بیش از حد برخی مواد معدنی در ادرار و رسوب آنها بصورت یک بلور در مجاری ادرار ایجاد میشود.
دو علت کلی برای تشکیل سنگ مطرح شده است:
1-کاهش مصرف مایعات یا کمبود آب بدن که باعث غلیظ شدن ادرار میشود و ریسک تشکیل سنگ افزایش میابد.
2-افزایش مصرف مواد معدنی یا دفع بیش از حد این مواد از ادرار
عوامل ایجاد تشکیل سنگ چیست؟
1-مصرف کم مایعات
2-مصرف زیاد گوشت قرمز و نمک
3-عفونتهای ادراری
4-چاقی وافزایش وزن
5- سونداژ طولانی مدت
6-عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی
7-سابقه بیماری های دیگر مانند نقرس.پرکاری پاراتیرویید.دیابت.فشارخون.نارسایی کلیه.اسهال طولانی مدت.سابقه عمل جراحی روی روده ها و ….
8-مصرف برخی داروها مانند مصرف بیش از حد مکمل های ویتامین D,C.داروهای مسهل.فوروزماید.افدرین و …
علایم سنگ کلیه چیست؟
- درد مبهم پهلوها
- دردهای تیز و دوره ای که از پهلوها شروع شده و به کشاله ران و بیضه ها تیر میکشد
- سوزش و تکرر ادرار و احساس عدم تخلیه کامل ادرار
- وجود خون در ادرار
- تب و لرز در صورتیکه عفونت ادراری همزمان وجود داشته باشد
- حالت تهوع و استفراغ
بعضی از افراد ممکن است هیچگونه علامتی نداشته باشند به همین دلیل لازم است افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند بصورت دوره ای 6 ماه تا یکسال تحت سونوگرافی قرار بگیرند تا از تشکیل سنگ جدید اطلاع حاصل شود.
روش تشخیص سنگ کلیه چیست؟
- آزمایش ادرار جهت مشاهده خون در ادرار
- سونوگرافی کلیه ها جهت مشاهده سنگ و یا هیدرونفروز
- CT Scan شکم و لگن جهت مشاهده سنگ های حالب و بررسی دقیق سایز و محل سنگ
روشهای درمان سنگ کلیه چیست؟
معمولا سنگ های زیر 6 میلی متر نیاز به عمل جراحی ندارد و با درمان دارویی قابل دفع شدن هستند اما اگر سنگ بزرگتر باشد بسته به سایز و تعداد و محل سنگ روشهای متفاوتی برای درمان وجود دارد:
- عمل جراحی باز
- جراحی از طریق ایجاد برش کوچک بر روی پوست(PCNL)
- جراحی لاپاروسکوپیک
- جراحی از طریق مجرا(RIRS)
- سنگ شکنی بیرون اندامی(ESWL)
عوارض سنگ کلیه چیست؟
سنگها سیستم ادراری در صورت عدم درمان میتواند باعث نارسایی کلیه.عفونت های مکرر ادراری.تنگی حالب و حتی پخش شدن عفونت در بدن و مرگ شوند.
چه کارهایی جهت پیشگیری از سنگ قابل انجام میباشد؟
یکسری دستورالعمل کلی وجود دارد که برای پیشگیری از سنگ در تمامی بیماران قابل استفاده میباشد که شامل موارد زیر میباشد:
- مصرف زیاد مایعات :بخصوص در افرادی که در آب و هوای گرم زنگی میکنند یا میزان تعریق آنها در محل کار زیاد میباشد مانند کارگران ساختمانی یا نانوا ها
- کاهش مصرف برخی مواد غذایی مانند گوشت قرمز.نمک.آجیل.اسفناج
- کاهش مصرف نوشابه و قهوه و چای
- کاهش مصرف ابمیوه ای غیرطبیعی: آب پرتقال و آبلیمو طبیعی باعث کاهش تشکیل سنگ میشود
در صورتیکه بیمار تحت عمل جراحی قرار گرفته است و سنگ کلیه بیمار خارج شده است بهتر است که سنگ بیمار جهت آنالیز به آزمایشگاه ارسال شود تا جنس سنگ مشخص شود و براساس آن و دیگر آزمایشات بتوان رژیم غذایی و دارویی بهتری جهت جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ برای بیمار تجویز کرد.