عفونت کلیه
عفونت کلیه (پیلونفریت) یک نوع عفونت سیستم ادراری میباشد که معمولاً از مجرای ادرار یا مثانه شروع شده و به سمت کلیه‌ها گسترش می‌یابد. عفونت کلیه به مراقبتهای فوری پزشکی نیاز دارد. در صورتی که این بیماری تحت مداوا قرار نگیرد، باکتریها وارد جریان خون شده و باعث بروز عفونتهای مهلک میشوند.
علائم عفونت کلیه
- تب
- درد کمر، درد پهلوها یا درد در کشاله ران
- درد شکم
- تکرر ادرار
- نیاز به ادرار کردن مداوم
- احساس سوزش یا درد در هنگام ادرار کردن
- وجود چرک یا خون در ادرار
- ادرار با بوی بد و کف‌آلود
- ضعف و بیحالی بخصوص در کودکان و افراد مسن
علل عفونت کلیه
عفونت کلیه معمولا بدنبال عفونت ادراری و بازگشت ادرار عفونی به داخل کلیه ایجاد میشود اما در برخی موارد بدنبال عفونت جسم خارجی داخل بدن مانند مفصل مصنوعی یا دریچه مصنوعی قلب وانتقال عفونت از طریق خون به کلیه ها ایجاد میشود.
عواملی که احتمال ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهند:
- جنس مونث: به دلیل اینکه طول مجرای ادراری در خانمها کوتاهتر از آقایان میباشد و فاصله مجرای ادراری با واژن و مقعد کم است خانمها نسبت به آقایان بیشتر مستعد ابتلا به عفونت ادراری و بالطبع عفونت کلیه هستند.
- انسداد مجاری ادرار:هر عاملی باعث اختلال در خروج ادرار از کلیه ها یا مثانه شود مانند سنگ کلیه، تنگی های حالب و مجرای ادرار یا در مردان بزرگ شدن غده پروستات و یا بارداری در خانم ها می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت کلیه را افزایش دهد.
- ضعف سیستم ایمنی بدن: برخی بیماری‌ها مانند دیابت و اچ آی وی، سیستم ایمنی بدن را مختل کرده و احتمال ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهند. برخی داروها مانند داروهایی که برای جلوگیری از رد پیوند ارگان‌های بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند هم اثر مشابهی دارند.
- وجود هرگونه جسم خارجی در سیستم ادراری: مانند سوندهای ادراری
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتیکه این علایم در کودکان و افراد مسن که نقص سیستم ایمنی دارند ایجاد شود باید سریعا به پزشک مراجعه کنند و در دیگر افراد در صورتیکه تب های شدید و ضعف و بیحالی وجود داشته باشد و فرد به درمان پاسخ نداده باشد باید سریعا به پزشک مراجعه کنند.
در بعضی افراد با کوچکترین علایم مراجعه به پزشک ضروری میباشد مانند افراد دارای دیابت کنترل نشده.خانم های باردار.افراد دارای سنگ کلیه
تشخیص عفونت کلیه
- آزمایش خون و ادرار و کشت ادرار و خون
- سونوگرافی کلیه و مجاری ادرار
- CT Scan شکم و لگن: جهت مشاهده سنگها و وجود هوا در سیستم ادراری که در صورت وجود از اورژانس های درمان محسوب میشود
- اسکن های هسته ای جهت بررسی میزان آسیب کلیه: این روش ها بعد از کنترل عفونت انجام میشود
اقدامات درمانی و داروها
- آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت کلیه: آنتی بیوتیک برای تمام بیماران و به عنوان اولین درمان لازم میباشد.آنتی بیوتیک باید حتما توسط پزشک و بر اساس آزمایش کشت خون و ادرار بیمار تجویز شود در غیز اینصورت باعث ایجاد مقاومت دارویی میشود. معمولاً علائم و نشانه‌های عفونت کلیه چند روز پس از شروع درمان بهبود می‌یابند اما ممکن است شما مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را تا یک هفته یا بیشتر ادامه دهید.
- روشهای جراحی کم تهاجمی: این روشها شامل تعبیه استنت حالب از داخل و یا تعبیه لوله کلیوی از خارج(نفروستومی) میباشد و معمولا بصورت موقت و به عنوان درمان کمکی با آنتی بیوتیک تراپی استفاده میشوند و در افرادی که به هر علت کلیه آنها دچار انسداد است توصیه میشود
- روش های جراحی تهاجمی: شامل نفرکتومی که در موارد عفونتهای بسیار شدید توصیه میشود
در کنار این روشها باید بیماری زمینه ای بیمار نیز کنترل شود.
عوارض عدم درمان عفونت
- آسیب‌دیدگی دائمی کلیه: بخصوص در افراد دچار نقص ایمنی (پیلونفریت آمفیزماتو) و افراد دارای سنگ کلیه( پیلونفریت گزانتوگرانولوماتو)آسیب‌دیدگی دائمی کلیه می‌تواند باعث نارسایی مزمن کلیوی شود.
- سمی شدن خون (سپتیسمی):در صورتیکه انسداد ادراری وجود داشته باشد و فرد نقص ایمنی داشته باشد
- عوارض بارداری:زنان مبتلا به عفونت کلیه در دوران بارداری ممکن است بچه‌هایی را به دنیا آورند که در هنگام تولد، وزنشان کم است.
پیشگیری
- مصرف زیاد مایعات:نوشیدن مایعات می‌تواند به از بین بردن باکتری‌های از بدن در زمان ادرار کردن کمک کند.
- کنترل مناسب قند خون در افراد دیابتی
- پس از مقاربت مثانه خود را تخلیه کنید:پس از مقاربت در اولین فرصت ادرار کنید تا باکتری‌های موجود در مجرای ادرار شسته شده و احتمال ابتلا به عفونت کاهش یابد(بخصوص در خانمها).
- رعایت اصول بهداشتی حین ادرار کردن
- از استفاده از محصولات زنانه در ناحیه دستگاه تناسلی خود اجتناب کنید:از محصولات زنانه مانند دئودورانت یا دوش مهبل در ناحیه تناسلی که باعث تحریک مجرای ادرار میشوند استفاده نکنید.