تنگی حالب
حالب لوله ایست که ادرار تولید شده در کلیه را به مثانه منتقل میکند.عوامل مختلفی میتواند باعث تنگی حالب شود ازجمله:
- علل مادرزادی:شایعترین علت مادرزادی تنگی حالب تنگی محل اتصال حالب به کلیه(UPJO) میباشد که میتواند به علت عبور یک رگ نابجا از آن محل باشد و یا بصورت مادرزادی آن محل تنگ میباشد.این بیماری قبل از تولد و با سونوگرافی های زمان بارداری قابل تشخیص میباشد.این بیماری در پسر بچه ها شایعتر میباشد و اغلب یکطرفه هست اما حدود15% موارد دو کلیه درگیر میباشد
- عمل های جراحی روی حالب:هرگونه عمل جراحی که باعث ایجاد برش روی حالب شود میتواند باعث تنگی حالب شود
- دفع مکرر سنگ کلیه:با هربار دفع سنگ جدارداخلی حالب آسیب میبیند که میتواند در دراز مدت باعث تنگی حالب شود
- تومورهای شکم ولگن که حالب را درگیر میکنند یا اثر فشاری روی حالب دارند مانند تومور های تخمدان
- برخی از بیماریها مانند اندومتریوز و فیبروز رتروپریتوئن
علامت و نشانه های تنگی حالب به لگنچه کدامند؟
تنگی های حالب معمولا علامتی ندارند وبه صورت اتفاقی حین سونوگرافی حین بارداری در جنین و یا سونوگرافی شکم در بزرگسالان تشخیص داده میشود اما درد خفیف و متناوب پهلوها مخصوصاً بعد از مصرف مایعات میتواند از علایم این بیماری باشد. در بعضی از مواقع عفونت اضافه شده به کلیه و تب و لرز می تواند نشانه دیگر باشد. در موارد شدید و بی علامت، زمانی تشخیص داده می شود که کلیه از کار افتاده است.
روش تشخیص محل انسداد حالب به لگنچه
- سونوگرافی:ساده ترین و ارزانترین روش تشخیص میباشد که حتی میتوان در خانم باردار وزمان جنینی انجام داد که در آن کلیه ها متورم نشان داده میشوند و هرچه این تورم بیشتر باشد درجه انسداد و تنگی بالاتر است.
- CT Scan شکم: روش تشخیصی دیگری میباشد که دقت آن از سونوگرافی بیشتر است اما در دوران بارداری قابل استفاده نمیباشد.
- اسکن هسته ای کلیه:روش اصلی برای تشخیص قطعی بیماری و تصمیم گیری برای درمان میباشد که اطلاعات کافی در مورد شدت تنگی و میزان عملکرد کلیه میدهد.
آیا درمان تنگی محل اتصال حالب به کلیه اورژانسی است؟
بسته به شدت تنگی و میزان عملکرد کلیه تصمیم گیری جهت زمان و نوع درمان انجام میشود اما اگر تنگی حالب در زمان جنینی تشخیص داده شد و پس از تولد با انجام آزمایشات تکمیلی از وجود آن اطمینان حاصل شد بهتر است عمل جراحی در ماههای اولیه زندگی در موارد شدید انجام شود تا تاثیر منفی آن روی عملکرد کلیه به حداقل برسد. در موارد دیگر که عملکرد کلیه مناسب است و تنگی شدید نیست میتوان اقدامات کمتر تهاجمی انجام داد و بیماران را تحت نظر داشت.
روش های درمان تنگی حالب به کلیه UPJO
1- جراحی
درمان جراحی و قطع کردن قسمت تنگی و پیوند مجدد حالب به کلیه که این نوع درمان به صورت عمل جراحی باز و یا لاپاراسکوپی و تحت عنوان پیلوپلاستی انجام می شود و درمان طلائی تنگی حالب به کلیه ها می باشد و درصد موفقیت آن حدود 90-95 درصد می باشد.
این عمل با بیهوشی عمومی انجام می شود و در عمل باز با برش در پهلوها عمل پیوند حالب به کلیه یا پیلوپلاستی انجام می شود. در عمل پیلوپلاستی لاپاراسکوپی به جای برش در پهلوها با عبور لوله های لاپاراسکوپی داخل شکم بیمار عمل جراحی انجام میشود.
2-روش آندوسکوپی درمان تنگی حالب به لگنچه یا UPJO
در این روشها با دوربین از طریق مجرای ادراری وارد مثانه و سپس حالب میشویم و با استفاده از روشهای مختلف مانند بالون محل تنگی را گشاد میکنیم و یا با استفاده از تیغ های مخصوص یا لیزر محل تنگی را برش میدهیم اما این روشها در مجموع زیاد موفقیت آمیز نمیباشد
در بعضی موارد نیز که فردعلاوه بر UPJO سنگ کلیه نیز دارد بهتر است ابتدا سنگ بیمار درمان شده و مجددا بررسی جهت UPJO صورت گیرد و در صورت مسجل شدن تشخیص در یک مرحله دیگرUPJOدرمان شود و یا اینکه عمل جراحی سنگ و UPJO هردو در یک مرحله انجام شود